ÖZETDünya'da son yüz yılda teknolojinin hızla gelişmesi sonucunda ulaşım ve iletişim olanaklarının da hızla geliştiği görülmüş ve bunun sonucunda dünya yeni bir kavramla tanışmıştır. Bu kavram globalleşme olarak tanımlanmakta ve bireylerin ve işletmelerin dünyanın değişik yerlerindeki olaylardan bilgilenme , etkilenme ve onları etkileme sürecinin artmasına sonuç vermiştir. Bütün bu değişim de insanların gereksinimlerini karşılama çabası olan pazarlama kavramında da yeni yaklaşımları kaçınılmaz kılmıştır. Çünkü artık globalleşme ile birlikte pazar kavramı, insanların gereksinimleri ve pazar çevresi değişmiştir.Ülkelerin bazı kaynaklara sahipken bazılarından yoksun olmaları sahip oldukları kaynaklarla üretilecek ürünlerde uzmanlaşmalarını ve sahip olmadıkları kaynaklardan üretilen ürünleri de başka ülkelerden almalarını gerektirmektedir. Bu da uluslararası ticaretin gelişmesine neden olmuştur. İşletmeler bulundukları ülkelerdeki talebi karşılamanın yanında değişik nedenlerden dolayı başka ülkelerde de pazar yaratmak çabasına girmektedirler. Bu şekilde kendi ülkelerinde ürettikleri ürünleri başka ülkelere de ihraç ederek hedeflerini gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. Ancak nasıl ki bir işletme kendi ülke pazarında çeşitli pazarlama stratejileri uygulayarak hedeflerine ulaşmaya çalışmakta yabancı pazarda da hedeflerine ulaşmak için pazarlama faaliyetlerini planlamak zorunluluğu doğmaktadır. İhracat pazarlarında temelde iç pazarda uygulanan prensipler geçerli olmakla birlikte bilinmeyenlerin ve riskin arttığı bu pazarlarda daha planlı ve sistematik pazarlama faaliyetlerinin yapılması başarı ve yüksek performans için gerekmektedir.Türkiye'de özellikle 1990 yıllarından itibaren makro ekonomik dengelerin bozulması nedeni ile ekonomik kriz diye adlandırılan yaşanılan resesyon ve depresyon iş çevresini çok derinden etkilemekte ve talebin ve müşteri davranışlarının yapısını değiştirmektedir. Bu değişiklikler talep daralmasına neden olmuş ve çoğu işletmeyi zor durumda bırakmıştır. Bazı işletmeler iflas ederken bazıları yabancı rakiplerin eline geçmiştir. Ekonomik krizin sıkça yaşanması ve işletmeleri derinden etkilemesi bu kavramın kapsamlı bir şekilde irdelenmesini gerekli kılmaktadır. Ekonomik krizin işletme çevresindeki yarattığı değişikliklerin bilinmesi durumunda işletmelerin tepkisel davranışlardan çok bilimsel davranışlarla pazarlama stratejileri geliştirerek bu krizleri atlatmasına hatta krizleri fırsata dönüştürmesine olanak vereceği düşünülmektedir. Tezin amacı işletmelerin ekonomik krizlerden etkilenmemek için uygulamaları gereken ihracat pazarlama stratejilerini belirlemektir.Bu bağlamda tezin ilk bölümünde ekonomik kriz kavramı detaylı bir şekilde irdelenmiş ve krizi tanımlayan teorilere değinilmiştir. Aynı zamanda ihracat teorilerine tezin ilk bölümünde değinilerek krizle ihracat arasındaki ilişkinin boyutu incelenmiştir. Tezin ikinci bölümünde ise bu ilişkiye bağlı olarak ihracat pazarlarında faaliyet gösteren işletmelerin yüksek performans göstermeleri için uyguladıkları pazarlama stratejilerin temelleri araştırılmıştır. Buna ek olarak bu bölümde ihracat pazarlaması performansını etkileyen unsurlar ve kriterlerle ihracat pazarında rekabet avantajlarının nasıl oluştuğu incelenmiştir. Tezin son bölümünde ise ilk iki bölümde elde edilen teorik bulguların uygulamadaki yansımalarının tespit edilmesi amacı ile Türkiye'de yaşanmış 1994 ve 2001 krizlerinde bir önceki döneme göre ihracat performansı artmış ISO'ya bağlı işletmelerin pazarlama stratejilerini araştırmaya yönelik bir uygulama yapılmıştır.ABSTRACTThe world has been going under significant changes as a result of globalisation, which has completely changed the economic conditions and the market environment in all countries. Since now countries are having more and more strict economic relations , they are more likely to effect each other in every aspects. Especially the trade between the countries has reached to a gigantic amount becuase of the need to use the sources more affectively and efficinetly. However, the term economic cirisis also plays an important role in the world business thanks to globalisation. An economic crisis in one country can easily have impacts on the business environment of the countries which even have no relations with the country having an economic cirisis. So the term economic crisis is an issue which sould be dealt with the marketers in every aspects. Turkey, which is a devloping country, has been facing severe economic cirisis since 1990s. Especially the ones in 1994 and 2001 stroke the business to a great extent in that most of the firms either had lost great sales or even went bunkrupt. The teories of economic crisis are examined in this thesis to find out the reasons and the results of economic crisis on the business environment. In addition, the teories explaining the international trade are also examined here to see relations with the economic crisis. It is seen that internatinal trade should highly be considered by the firms to overcome the possible outcomes of the economic crisis. It is obvious that international marketing should be planned precisily by the firms in the countries especially where the business is extremely volite as a result of economic crisis. The planning of international marketing should be approached strategicly to take necessary precautions to overcome the possible results of the economic crisis. As the issue is of great importance international planning is examined in details in this thesis. Performance evaluation which shows the degree of the success of planning is also import when trading in a time of economic crisis. Therefore, performance evaluation criteria should be established by the firms on the basis of each product being marketed in the international markets. In this thesis the basis of the performance evaluation of the international marketing is also examined and a performance scale is devoloped to be used by the firms having international business. Ten firms, which succeded in increasing the international trade sales both in 1994 and 2001 economic crisis when compared to the sales in 1993 and 2000, are considered to be successful in the international trade and so the strategies of international marketing they devoleped are examined .
