| الوصف: |
Dokuma kumaşlar dokuma işlemi bittikten sonra veya dokuma işlemi sürecinde desenlendirilmektedirler. İkat dokuma işlemi başlamadan önce çözgü ve atkı ipliklerinin desenlendirilme tekniğidir. Yalnızca çözgü, atkı veya hem çözgü-hem atkı iplikleri dokuma işleminden önce hazırlık aşamasında boyanarak desenlendirilir. Boyamak istemediğimiz motif kenarları veya içleri desene göre iplik ile bağlanır veya mumlama tekniği ile kapatılıp açıkta kalan yerler boyanır. İkat kumaşların başlangıç tarihi ve çıkış bölgesi kesin olarak belli değildir. Ancak genel olarak boyama tekniği iplik ile sararak bağlayıp boyamaktır. Günümüzde bir zanaat (geleneksel el üretimi) olarak Özbekistan, Endonezya, Hindistan, Türkiye ve İran gibi ülkelerde üretimi sürdürülmektedir.Yapılan araştırmalar, denemeler ve sözlü konuşmalar doğrultusunda bu tez üç ana bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde, ikat sözcüğü tanımlanmaktadır. Tarihçesini araştırırken dünyadaki farklı müzelerden yararlanılmıştır. Yerinde araştırma yapılabilen Türkiye ve İran’daki ikat atölyelerine giderek sözlü görüşmeler ve araştırmalar yapılmıştır. Özbekistan ve Endonezya ikatları ile ilgili kütüphane araştırması yaparak ikat desenlendirme ve boyaması ile ilgili ülkelerin bağlama-boyama tekniğinde kullanılan farklılıklar ve benzerlikler ele alınmıştır. Bu bölümde ikata genel bir bakış sağlamak istenmiştir.İkinci bölümde, ikat’ın uygulama çeşitleri ve boyama teknikleri ele alınmıştır. İkat dört değişik uygulama çözgü İkat, atkı İkat (Enlemesine İkat), çözgü-atkı İkat (double ikat) ve kadife İkat olarak ele alınmıştır. Araştırmalar sırasında çözgü ikatın daha fazla uygulanmakta olduğu görülmüştür. Diğer uygulamalar özellikle çözgü-atkı İkat zor ve zaman alıcı aşamalardan oluştuğu için daha az yapılmaktadır. İkat’ta diğer bir önemli başlık; boyama teknikleridir. Geleneksel üretimde boyamak istemediğimiz bölgeler iplik ile sarılıp bağlama yapılarak boyama işlemi yapılmaktadır. Diğer bir kapatma tekniği bal mumu-parafin karışımı ile boyamak istemediğimiz bölgelerin kapatılmasıdır. Baskı yapılarak da boyama işlemi yapılmaktadır. Yeni boyama tekniklerinden; bir diğeri ise kumaşa batik uygulanarak boyama işlemi yapılması ve kumaşın çözgü veya atkısının ipliğini sökerek tekrar dokumak üzere kullanılmasıdır. İkinci bölüm kapsamında yeni deneysel boyama teknikleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise kişisel olarak deneysel ve sanatsal çalışmalara yer verilmiştir. Dört doğal lif olan ipek, pamuk, keten ve bambu aynı teknik, desen ve renk kullanılarak boyanmış ve üç ana dokuma örgü raporu ile dokunmuştur. Ayrıca hangi dokunun ikat tekniklerini daha iyi gösterdiği, hangi lifin daha iyi boya aldığı gözlemlenmiştir. Sonuç olarak ikat kumaşların incelemesi yapılmıştır. Bu kumaşların yöresel üretimlerinden elde edilen örnekler üzerinden, tasarım olarak ticarete ve sanata katkıları teknik ve görsel olarak değerlendirilmiştir.--------------------The woven fabrics are patterned during or after finishing the weaving process. Ikat is the technique with which warp and weft are patterned before weaving process. Only warp, weft or both warp and weft yarns are patterned by dyeing at the preparation phase before the weaving process. The edges of the motif we do not want to paint or their inside are bind with yarn or they are covered with the technique of waxing, and then the exposed parts of the motif are painted. It is not certain when Ikat fabrics came out and where their original region was. However, the dyeing technique generally refers to dyeing by binding with yarn. Today, as a traditiona handicraft, its production is going on in countries such as Uzbekistan, Indonesia, India, Turkey and Iran.This thesis consists of three main parts in thedirection of researches, dying and weaving practice speeches.In the first chapter, the word ikat is defined. While researching its history, it has benefited from different philosophies at museums the world. İnterviews and researches could be made by going to ikat work place in Turkey and İran. Uzbekistan and Indonesia’s ikats researches could be made at library, data search the differences and similarites used in binding and dying technique of the countries related to ikat patterning and dying were approached. İn this section, a general overview of ikat would be providing. In the second section, ikat was approached by four diffrent practices which are warp ikat, weft ikat, warp-weft ikat (double ikat) and velvet ikat. Warp ikat be used much than the other techniqes by during research. Other ikat techniques not to prefer especially warp-weft ikat because of the fact thar being hard, complicate and taking a lot of time. Another important title in Ikat is the painting techniques. In traditional production, dyeing operation is performed by wrapping and tying some parts that we do not want to dye. Another covering technique is to cover the parts that we do not want to dye with a wax-paraffin mixture. Dyeing process is also carried out by printing. One of the newest dyeing technique is to perform the dyeing by applying batik to the fabric, and after unstitching the wrap or weft, is to weave the fabric again. In the second chapter, new dyeing techniques are discussed. In the third part, experimental and artistic works are examined. Four natural fibers, which are silk, cotton, linen and bamboo were painted using the same technique, pattern and color; and they were woven with three main weaving reports. It was observed which texture is better in revealing the ikat techniques, and which fiber absorbs the dye. As a result, the IKAT fabrics were examined. Through the samples obtained from the local productions of these fabrics evaluated, their contributions to commerce and art in terms of design were evaluated technically and visually. |
