| الوصف: |
Maveraünnehir İslam tarihinde iki nehir arası bir havzadan, bir coğrafyadan öte, İslam’ın ilim, kültür, sanat havzasıdır. İslam’ın bu topraklara ulaşmasıyla birlikte İslam Medeniyetinin zirveye çıktığına tarih şahit olmuştur. Türklerin müslüman olması coğrafyanın ve yeryüzünün kaderini de değiştirmiştir. Başarılı devlet yönetimi, sağlam toplum yapısı, özgüveni yüksek, vasıflı, inançlı, ahlaklı, kaliteli ve çalışkan insan unsuru İslam Medeniyetinin gelişme ve yayılmasında büyük rol oynamıştır. Arapların başarılı fetihleri, seçkin sahabelerin bölgeye yerleşmeleri, Abbasilerin ilme ve kültüre yatırım yapmaları, havzanın Türk, İran, Çin kültür ve birikiminden faydalanması da medeniyetin gelişme harcını teşkil etmiştir. Bağdat, Basra, Harran Mezopotamya bölgesi alimlerinin bu havzaya göç etmeleri, Horasan’dan sürekli bir akışın olması da zenginliğe ve gelişmeye sebep olmuştur. Maveraünnehir deyince, İslami ilimlerin lider, kaynak, sembol isimlerini, pozitif ve sosyal ilimlerde temayüz etmiş, İslam ve Batı alemine asırlarca rehberlik eden kıymetli alimleri ve eserlerini görüyoruz. Nakşibendiyye, Kübreviyye, Yeseviyye gibi İslam dünyasının en önemli tasavvufi simaları ve tarikatları, devletlerin etkin ve kurucu unsuru olmaları, devlet, toplum ve bireylerin gelişmesinde önder konumunda bulunmaları da yadsınamaz. Maveraünnehir’den, Türkistan’dan Ortadoğu, Anadolu, Kafkasya, Balkanlar, Hindistan, Afrika ve Avrupa’ya dervişlerle, fetihlerle uzanan ve kurulan müslüman devletlerin arkasında da bu havzanın birikimi vardır. Maveraünnehir havzası, çevresi, Horasan’la birlikte verimli, bereketli devletlere, alimlere, eserlere, ekollere, ülkelerin gelişim ve değişimine sebep olurken, bu zirveye çıkışın muhtelif etkenleri, nedenleri ve çarpıcı yönleri de vardır. Küreselleşme belki de ilk defa Ortadoğu dediğimiz bölgeden Maveraünnehir’e aktarılan, daha sonra başka coğrafyalara ihraç edilen, taşınan bilgi, ilim, kültür, sanat, tecrübe ve yaşam tarzlarıyla bu havzada başlamıştır. |
