| الوصف: |
Öz Bu çalışma 18. yüzyıl Halvetiyye şeyhlerinden Mahmud el-Kürdî’nin (ö. 1195/1781) tasavvufa dâir kaleme aldığı hikmetleri incelemeyi hedeflemektedir. Tarikat silsilesinde Anadolu’da yetişmiş Halvetî şeyhlerinin bulunduğu Kürdî’ye ait hikmetlerin yazma veya matbu herhangi bir nüshası tespit edilememiştir. Müstakil bir nüshasının bulunmaması, hikmetlerin şerhler üzerinden incelenmesini gerekli kılmıştır. Sözkonusu hikmetler Kürdî’nin halifelerinden Abdullah eş-Şerkâvî (ö. 1227/1812) ve Abdülkâdir er-Râfi‘î (ö. 1230/1814) tarafından şerh edilmiş, her iki eser, tahkikli olarak neşredilmiştir. Yapılan araştırma neticesinde Râfi‘î’ye ait olan İhyâü’l-kulûb isimli şerhin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda kayıtlı olduğu tespit edilmiştir. Eserin tahkikli neşri temin edilerek bahsi geçen nüsha ile karşılaştırılmış, aralarında tahkik çalışması dışında hiçbir farkın bulunmadığı görülmüştür. Tahkikli metin üzerinden yürütülen çalışmada Kürdî ve Râfi‘î’nin hayatı incelenmiş, hikmetler maddeler halinde verilmiş ve ilk on hikmet Râfi‘î’nin şerhi çerçevesinde hulasa edilmiştir. Görüldüğü kadarıyla Kürdî tasavvufa dâir zühd, tevekkül, mücadehe ve zikir gibi temel meseleleri; özellikle de mensubu bulunduğu Halvetiyye’de önemli yer tutan uzlet, halvet ve açlık gibi nefis terbiyesiyle ilgili kavramları gayet veciz bir şekilde ifade etmiş, şârih Râfi‘î de sözkonusu hikmetleri, Kur’ân, Sünnet ve tasavvufun temel eserlerini referans alarak kapsamlı ve anlaşılır bir üslupla şerh etmiştir. Kürdî’nin hikmetleri ve bu hikmetlere dair şerhler hakkında ülkemizde yapılmış akademik bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, bu sahadaki boşluğu bir nebze doldursa da Kürdî ve Râfiî’nin tasavvufî düşüncelerinin tam mânasıyla tespiti için hikmetlerin tamamının incelenmesi gerekmektedir. Abstract This study aims to examine the wisdoms written by Mahmod al-Kurdī (d. 1195/1781) one of the eighteenth-century Khalwatiyya shaykhs, about Sufism. In the genealogy of the order, no written or printed copies of the wisdoms belonging to the Kurdī, in which the Khalwatī shaykhs raised in Anatolia were found, could not be found. The absence of a separate copy made it necessary to examine the wisdoms through the commentaries. These wisdoms were commented on by Abdullah al-Sharkavī and Abdulqadir al-Rafi‘ī (d. 1230/1814), one of the khalifas of the Kurdī, and both works were published with an verification. As a result of the research carried out, it was determined that the commentary named Ihyā al-qulūb, which belongs to Rafi‘ī, is registered in the Istanbul Metropolitan Municipality Ataturk Library. The investigation edition of the work was obtained and compared with the aforementioned copy, ıt was observed that there was no difference between them except the investigation study. In the study conducted in the context of the investigative text, the life of Kurdī and Rafi‘ī was examined, the wisdoms were given in items and the first ten wisdoms were summarized within the framework of Rafi‘ī's commentary. As far as can be seen, Kurdī expressed the basic Sufi issues such as asceticism (zuhd), trust (tawakkul), striving (mujāhadah) and dhikr in a very concise manner, especially the concepts related to methods of purification of the soul (nafs) such as isolation (uzlah), seclusion (khalwah) and hunger, which have an important place in the sect of Khalvatiyyah to which he belongs, the commentator Rafi‘ī also commented on these wisdoms with a comprehensive and understandable style by referring to the Qur'an, the Sunnah and the basic works of Sufism. There is no academic study conducted in our country about the wisdom of Kurdī and the commentaries on these wisdom. Although this study fills the gap in this field to some extent, all of the wisdoms need to be examined in order to fully determine the mystical ideas of Kurdī and Rafi‘ī. |
