Cel: Celem pracy jest przedstawienie własnych, wstępnych doświadczeń z zastosowaniem techniki śródoperacyjnego neuromonitoringu w trakcie wycięcia odbytnicy. Materiał i metody: Do zabiegu ze śródoperacyjnym neuromonitoringiem zakwalifikowano 4 pacjentów z rakiem odbytnicy (2 kobiety, 2 mężczyzn) w wieku od 42 do 53 lat. U wszystkich chorych przed zabiegiem przeprowadzono badania czynnościowe okolicy anorektalnej. Potencjały czynnościowe kompleksu zwieraczy wywołane stymulacją włókien nerwowych odczytywano z pomocą implantowanych przed zabiegiem elektrod. Ponadto do pęcherza moczowego zakładano standardowy cewnik Foleya nr 18, do którego podłączano trójnik rozdzielający odpływ moczu i przewód z podłączonym przekaźnikiem ciśnieniowym odczytującym zmiany ciśnienia w pęcherzu moczowym wskutek skurczów wypieracza pęcherza w trakcie stymulacji. Wyniki: Przygotowanie do neuromonitoringu wydłużyło czas zabiegu o 30–40 minut, a w przypadku dwóch pierwszych zabiegów o 60–80 minut. Faza neuromonitoringu w trakcie zabiegu zabiera dodatkowo 20 do 30 minut. U wszystkich chorych w trakcie preparowania przeprowadzono stymulacje gałęzi splotu podbrzusznego dolnego w ich anatomicznym położeniu. U trzech chorych uzyskano odpowiedź zarówno z pęcherza, jak i zwieracza we wszystkich płaszczyznach stymulacji. U jednego chorego stwierdzono brak odpowiedzi z pęcherza po stronie lewej. U tego chorego po zabiegu wystąpiły objawy pęcherza neurogennego. Wnioski: Bazując na dostępnej literaturze oraz naszych pierwszych doświadczeniach, stwierdzamy, że monitorowanie ciśnienia w pęcherzu moczowym oraz zapis sygnału elektromiograficznego ze zwieraczy umożliwia wizualizację i zaoszczędzenie struktur nerwowych układu autonomicznego, zarówno w części sympatycznej, jak i parasympatycznej. Sygnał uzyskany śródoperacyjnie wydaje się wykazywać korelacje z obrazem klinicznym i badaniami czynnościowymi po zabiegu. Celem obiektywizacji wyników niezbędne są badania czynnościowe przed i po zabiegu oraz ocena na większej liczbie chorych. Aim: The aim of this study was to present our preliminary experience with intraoperative neuromonitoring during rectal resection. Materials and methods: We qualified 4 patients (2 women, 2 men; age 42 – 53 years) with rectal cancer for surgery with intraoperative neuromonitoring. In all patients, functional tests of the anorectal area were performed before surgery. Action potentials from the sphincter complex in response to nerve fiber stimulation were recorded with electrodes implanted before surgery. Moreover, we inserted a standard, 18FR Foley’s urinary catheter to which a T-tube was connected to allow urine outflow and measurement of pressure changes in the bladder induced by detrusor contractions during stimulation. Results: Setting up neuromonitoring prolonged surgery time by 30 to 40 minutes, or even by 60 to 80 minutes in the case of the first two patients. Neuromonitoring itself took additional 20 to 30 minutes during surgery. In all patients, we stimulated branches of the inferior hypogastric plexus in their anatomical position during dissection. In three patients, we evoked responses both from the bladder and the sphincter in all planes of stimulation. In one patient, there was no response from the left side of the bladder, and in the same patient, we observed symptoms of neurogenic bladder. Conclusions: Based on the available literature and our own experience, we state that monitoring of bladder pressure and electromyographic signals from rectal sphincters enables visualization and preservation of autonomic nervous system structures, both sympathetic and parasympathetic. Intraoperative signals seem to be correlated with clinical presentation and functional examinations after surgery. In order to objectify our results, it is necessary to perform functional examinations before and after surgery in a larger group of patients.
