Donatizm, 311-411 yılları arasında en faal dönemini yasamıs, Afrika’nın yerel kaynaklarından beslenmis bir kilisedir. Kartaca ve Numidia bölgelerinde çok güçlü olmalarına rağmen Afrika dısında varlık gösterememislerdir. Diocletianus Zulmünü müteakiben Caecilian’ın piskopos olarak seçilmesi hareketin ortaya çıkıs nedenlerinden biriydi. Diğer nedenlerini de Roma İmparatorluğundan memnun olmayan bir halkın durusu, zengin-fakir arasındaki uçurum, ağır vergiler, Kuzey Afrika Hıristiyanlığında önemli bir yere sahip olan St. Cyprian geleneği seklinde gösterebiliriz. İmparator Constantin’in olaya müdahalesi Donatist ve Katolik tarafların arasını daha da açmıs, devlet eliyle onlara uygulanan baskılar Donatistlerin Katolik kiliseye dönme ihtimalini tamamen ortadan kaldırmıstır. Donatistler, Diocletianus Zulmü sürecinde devlet otoritelerine kutsal metinleri teslim edenlere traditor(hain) diyerekbu din adamları tarafındanyapılan âyinleri geçersiz saymıslardır. Katoliklere en fazla “yeniden vaftiz” konusunda muhalefette bulunmuslar, heretiklerce yapılan vaftizleri mesru kabul etmemislerdir. Onlar evrensel kiliseyi genis bir coğrafyaya yayılan değil, saf ve temiz kalabilen olaraktarif ediyorlardı. Đmparator Julian döneminde kısa süreliğine devlet desteğini arkalarına almalarına rağmen Roma’nın resmi dinini temsil eden Katolik kiliseye karsı koyamamıslar ve 411 Kartaca Konferansı ile dağılma sürecine girmislerdir. Yine de Donatizm’i bitiren asıl olay Vandalların bölgeye gelisi olmustur. 6. yüzyılın sonlarına doğru tamamen yok oldukları düsünülmektedir. Donatism was a North African local Church which has lived its most active period between 311-411 years. Despite being a powerfull at Carthage and Numidia it was not influential outside Africa. Chosen of Caecilian as bishop of Carthage, following Diocletianus Persecution, it was one of cause of arising this movement. An unpleasent folk against Rome Empire, disastrous situation between rich and arm people, heavy taxations, effect of St. Cyprian tradition were other reasons. Step in Empirior Constantin to the situation set at odds amongst Donatists and Catholics and it effected negatively possibility of converting Donatist Church into Catholics. During the Diocletianus Percecution, Donatists have accepted some bishops as a traditor who had handed over scriptures to the authorities and they have disclaimed their Church services. They have mostly opposited Catholics with regard to “Rebaptism” and also they have refused Baptism which had been occured by heretics. They have seen Universal Church not its regarding to geographic extensiveness but with its purity and innocent. Althoug they have got power of state for a short time by the Emperior Julian’s reign, they could not stand up to Catholichs who were official religion of Rome Empire and they have entered procces of disintegration with the conference of Carthage on 411. However it is accepted that they have been disapered with the Vandals Đnvasions. And it is thinking of that they have been totally removed end of 6. Century.
